Wykorzystaj moc tlenu

Tlen stanowi niecałe 21% procent powietrza. Do ludzkiego organizmu dostaje się na drodze oddychania zewnętrznego, tak zwanej respiracji. Jest to złożony proces biologiczny umożliwiający wymianę gazową. W czasie jego trwania do organizmu dostarczony zostaje tlen, natomiast wydalany jest dwutlenek węgla. Z kolei energia, niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, wytwarzana jest w ciele człowieka podczas oddychania wewnętrznego, zwanego również oddychaniem komórkowym. Biorą w nim również udział takie substraty energetyczne jak węglowodany, tłuszcze oraz w skrajnych przypadkach białka.

Maksymalny pobór tlenu

Maksymalny pobór tlenu (VO₂ max) informuje nas o największej ilości tlenu pobieranej przez organizm w czasie jednej minuty. W literaturze nazywany jest również pułapem tlenowym. Poziom VO₂ max wyrażany jest w zdecydowanej większości przypadków w litrach/mililitrach tlenu na minutę lub w mililitrach tlenu na kilogramy masy ciała na minutę. Wartości maksymalnego poboru tlenu charakteryzują się istotnym zróżnicowaniem międzyosobniczym i wahają się od 15 do nawet 85 ml ∙ kg^-1 ∙ min^-1. Przyjmuje się, że VO₂ max osób zdrowych oscyluje w granicach 45-55 ml ∙ kg^-1 ∙ min^-1. U osób aktywnych fizycznie pułap tlenowy osiąga wartość 60 ml ∙ kg^-1 ∙ min^-1. Z kolei wartość maksymalnego poboru tlenu przekraczającą 70 ml ∙ kg^-1 ∙ min^-1 zaobserwowano u najlepszych sportowców uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe.

VO₂ a wysiłek fizyczny

Na podstawie przeprowadzonych dotychczas badań zaobserwowano, iż wysokie wartości VO₂ max przekładają się na osiągnięcie lepszego rezultatu przede wszystkim w wysiłkach długotrwałych. Dlatego też, pomiar pułapu tlenowego może służyć do oceny poziomu wytrenowania zawodnika. Należy jednak zaznaczyć, że wysoki poziom maksymalnego poboru tlenu ma odzwierciedlenie w uzyskanym wyniku, tylko w przypadku wysiłków fizycznych trwających przez 5-8 minut. Wynika to z tego, iż jedynie przez taki okres czasu organizm jest w stanie wykorzystywać pełną moc tlenowych procesów energetycznych.

Co wpływa na VO₂ max

Na wielkość maksymalnego poboru tlenu wpływa bardzo dużo czynników. Dla ułatwienia ich klasyfikacji zostały one podzielone na 4 grupy. Poniżej znajdują się najważniejsze parametry wpływające na pułap tlenowy człowieka uszeregowane według przynależności do poszczególnych grup.

1. Parametry dotyczące funkcjonowania układu oddechowego

- stosunek wentylacji pęcherzykowej do perfuzji

- wentylacja minutowa płuc

2. Parametry dotyczące układu krwionośnego

- stężenie hemoglobiny we krwi

- ciśnienie krwi (tętnicze)

- powinowactwo tlenu do hemoglobiny

- objętość minutowa serca

3. Parametry dotyczące przepływu krwi przez mięśnie

- gęstość naczyń włosowatych w mięśniach

- przenoszenie tlenu z krwi do mitochondriów

- wielkość przepływu krwi przez mięśnie

4. Parametry dotyczące metabolizmu mięśniowego

- masa mięśni

- ilość (gęstość) mitochondriów w mięśniu

- rodzaj dominujących w mięśniu włókien mięśniowych

- skuteczność procesów dostarczających substancje energetyczne do mięśni

- funkcjonowanie enzymów oksydacyjnych w komórkach mięśniowych

Znaczenie VO₂ max

Maksymalny pobór tlenu stanowi niezwykle skuteczne narzędzie pomiarowe określające poziom wytrzymałości organizmu. Pomiaru VO₂ max można dokonywać również w przypadku osób nietrenujących, w celu zbadania ich stanu zdrowia. Systematyczne badanie maksymalnego poboru tlenu umożliwia monitorowanie skuteczności stosowanego planu treningowego. Należy jednak pamiętać, by nie przesadzać ze stosowaniem tego narzędzia pomiarowego, szczególnie u młodych zawodników.

Plany treningowe ze wsparciem trenera: Wypróbuj