Delikatny staw kolanowy

Staw kolanowy jest największym ze stawów ludzkiego organizmu. Łączy on udo (kość udową) z podudziem (kością piszczelową). W stawie kolanowym zachodzi ruch zginania i prostowania oraz ruch obrotowy podudzia. Ruch prostowania i zginania w tym stawie ma miejsce dookoła jego osi poprzecznej. Zakres ruchu zgięcia w kolanie przy wykorzystaniu aparatu mięśniowego wynosi około 130 stopni. Natomiast, gdy zgięcie wykonanym biernie – wspomożemy je siłą zewnętrzną, jego zasięg zwiększy się do około 170 stopni. Noga wyprostowana w stawie kolanowym powinna tworzyć linię prostą. Jednak w niektórych przypadkach dochodzi do tak zwanego przeprostu i zakres ten zwiększa się do 200 stopni. Przy kolanie zgiętym do około 120 stopni możemy wykonać odwracanie – ruch stopy na zewnątrz, w zakresie około 50 stopni oraz nawracanie – ruch stopy do wewnątrz, w granicach około 10 stopni. Przy wyprostowanym lub maksymalnie zgiętym stawie kolanowym ruchy obrotowe są niemożliwe. Ze względu na swoją strukturę (niewielki układ kostny, słaba torebka stawowa, liczne krótkie i słabe więzadła) staw kolanowy uważany jest w środowisku ortopedów za najgorzej zbudowany staw ludzkiego organizmu. Budowa stawu – układ kostny Staw kolanowy tworzą kłykcie kości udowej wraz z kłykciami kości piszczelowej. Od przodu powierzchnie stawowe obu kości są uzupełnione przez powierzchnię tylną rzepki. Główkę stawu tworzą kłykcie kości udowej, natomiast panewkę kłykcie kości piszczelowej wspomagane przez rzepkę. W stawie kolanowym głowa stawowa jest około trzy razy większa od panewki. Właśnie z tego względu panewka jest wspomagana przez rzepkę. Powierzchnie stawowe obu kości pokrywa gruba warstwa sprężystej, amortyzującej wstrząsy chrząstki. Największą grubość osiąga ona w miejscach największego obciążenia kłykci oraz rzepki w pozycji stojącej. Budowa stawu – układ więzadłowy W skład stawu kolanowego wchodzą liczne więzadła. Mają one za zadanie wzmocnić staw oraz ustabilizować elementy kostne, z których jest zbudowany. Do najważniejszych więzadeł zalicza się:

• łąkotkę boczną,
• więzadło rzepki,
• łąkotkę przyśrodkową,
• więzadło poprzeczne kolana,
• więzadła podkolanowe (skośne i łukowate),
• więzadła krzyżowe kolana (przednie i tylne),
• więzadła łąkotkowo-udowe (przednie i tylne),
• więzadło poboczne (piszczelowe i strzałkowe).

Najczęściej dochodzi do urazów łąkotek. Wynika to przede wszystkim z tego, że są one bardzo ruchliwe – podczas prostowania kolana przesuwają się do przodu, natomiast w czasie zginania, do tyłu. Odległość, którą w tym czasie pokonują wynosi prawie 10 milimetrów. Ponadto na prawidłowe funkcjonowanie łąkotek ma również wpływ ciśnienie panujące wewnątrz torebki stawowej w czasie wykonywania ruchu. Wynika to przede wszystkim z pobocznej funkcji, którą pełnią – czynności amortyzujących. Także więzadła krzyżowe są szczególnie narażone na uszkodzenie. Jest to spowodowane rolą, którą pełnią w stawie kolanowym – odpowiadają za hamowanie ruchu prostowania, zginania i nawracania kolana. Budowa stawu – torebka stawowa Torebka stawowa w przypadku stawu kolanowego jest przyczepiona do kości udowej i piszczelowej oraz do rzepki. W stawie tym wzajemny stosunek błony włóknistej torebki stawowej do błony maziowej jest różny. Ponadto ich linie przyczepów nie pokrywają się ze sobą – błona włóknista umiejscowiona jest z tyłu i po bokach, a właściwą torebkę tworzy tylko błona maziowa. Właśnie z tego względu torebkę stawową wzmacniają liczne więzadła: poboczne (piszczelowe i strzałkowe), podkolanowe (skośne i łukowate) oraz więzadło rzepki. W światło torebki stawu kolanowego wnikają liczne struktury (między innymi: fałd maziowy podrzepkowy, fałdy skrzydłowe oraz kaletka maziowa nadrzepkowa), których zadaniem jest odpowiednie smarowanie stawu. Dbajmy o swoje kolana Staw kolanowy, wbrew swemu masywnemu wyglądowi jest bardzo delikatną strukturą, o którą należy szczególnie dbać. Zerwanie któregoś z więzadeł jest równoznaczne z unieruchomieniem kolana i długotrwałą, skomplikowaną rehabilitacją. Aby temu zapobiec wystarczy przestrzegać kilka podstawowych zasad. Przede wszystkim każdy trening powinien być poprzedzony odpowiednią rozgrzewką angażującą wszystkie struktury ludzkiego organizmu. Natomiast po jego zakończeniu należy wykonać rozciąganie, w celu zapobiegnięcia powstania przykurczy. Równie istotne jest zachowanie prawidłowej postawy ciała – kolana koślawe lub szpotawe osłabiają więzadła poboczne (strzałkowe i piszczelowe). Także nadwaga i otyłość negatywnie wpływają, poprzez zwiększenie ciśnienia wewnątrz torebki stawowej, na prawidłowe funkcjonowanie stawu kolanowego.