Poznaj swój organizm (barki)

Barki stanowią potoczną nazwę całego kompleksu określanego w anatomii obręczą kończyny górnej lub krócej obręczą barkową. W jej skład wchodzą parzyste stawy mostkowo-obojczykowe oraz barkowo-obojczykowe. Obręcz barkowa poprzez stawy ramienne niejako łączy kończyny górne z tułowiem. Zawiera ona wiele mięśni, które oddziałują również na inne stawy ludzkiego organizmu. Nazwa obręcz bierze się stad, iż kości wchodzące w jej skład prawie łączą się ze sobą tworząc pierścień.

Budowa obręczy barkowej

W skład obręczy barkowej wchodzą parzyste kości – obojczyki. Łączą się one z mostkiem poprzez stawy mostkowo-obojczykowe. Tworzą je powierzchnie stawowe wcięcia obojczykowego rękojeści mostka i powierzchnie stawowe mostkowego końca obojczyka. Z kolei ze swojej drugiej strony (końce barkowe) obojczyki łączą się z również parzystymi kośćmi – łopatkami. Połączenie między obojczykiem a łopatką nazywane jest stawem barkowo-obojczykowym. Składa się na niego koniec barkowy obojczyka oraz powierzchnie wyrostka barkowego łopatki. Warto pamiętać, że łopatki nie łączą się ze sobą, stąd też pierścień tworzący obręcz kończyny górnej nie jest zamknięty.

Staw ramienny

Połączenie kończyny górnej z tułowiem stanowi staw ramienny. Tworzy go głowa kości ramiennej oraz wydrążenie stawowe łopatki. W jego skład wchodzi również chrząstka włóknista zwana obrąbkiem stawowym, która ma za zadanie powiększać powierzchnię stawową łopatki. Interesujący jest fakt, iż wydrążenie stawowe łopatki obejmuje swoim zasięgiem zaledwie 1/3 główki kości ramiennej. Taka budowa anatomiczna stawu ramiennego pozwala na jego dużą ruchomość.

Najważniejsze mięśnie

W obszarze obręczy barkowej zlokalizowanych jest wiele mięśni, które oddziałują nie tylko na nią. Do najważniejszych mięśni, które warunkują funkcjonowanie obręczy barkowej oraz stawu ramiennego zalicza się następujące mięśnie:

• Mięsień naramienny – leżący powierzchownie największy mięsień barku. Przykrywa staw ramienny od przodu, boku i tyłu. Rozciąga się od bocznej 1/3 obojczyka, wyrostka barkowego łopatki i grzebienia łopatki do guzowatości naramiennej kości ramiennej. Dzieli się na 3 części: obojczykową, barkową oraz grzebieniową (grzbietową). Jest to najsilniejszy mięsień oddziałujący na staw ramienny. Ponadto jego aktony odpowiadają za wykonywanie wszystkich możliwych ruchów zachodzących w stawie ramiennym, to jest za odwodzenie, przywodzenie, zginanie do przodu/tyłu, nawracanie i odwracanie.

• Mięsień czworoboczny grzbietu – rozciąga się powierzchownie w okolicy karku i górnej części grzbietu. Ma kształt trójkąta, którego podstawa biegnie wzdłuż kręgosłupa. Oba mięśnie czworoboczne swoim kształtem przypominają trapez, stąd też wzięła się ich dawna nazwa – mięśnie kapturowe. Mięsień rozpościera się między guzowatością potyliczną zewnętrzną, więzadłem karkowym i nadkolcowym, wyrostkami kolczystymi wszystkich kręgów piersiowych a końcem barkowym obojczyka, wyrostkiem barkowym i grzebieniem łopatki. Mięsień czworoboczny grzbietu składa się z trzech aktonów: części zstępującej (włókna mięśniowe przebiegają skośnie ku dołowi), części poprzecznej (włókna mięśniowe są ułożone poziomo) oraz części wstępującej (włókna mięśniowe przebiegają skośnie ku górze).

• Mięsień nadgrzebieniowy – znajduje się w dole nadgrzebieniowy łopatki. Jego przyczep końcowy kończy się na guzku większym kości ramiennej. Odpowiada przede wszystkim za odwodzenie ramienia.